Het christelijke geloof waaraan ik als kind werd blootgesteld heeft nooit een diepe indruk op mij gemaakt, maar de opmerking uit Korintiërs 15:3 dat Jezus stierf voor onze zonden heeft mij altijd gefascineerd.

De gangbare uitleg van deze frase is dat Jezus zichzelf vrijwillig offerde om zo de band tussen God en de mensheid voorgoed te herstellen. Waar aanhangers van pré-christelijke natuurgodsdiensten om de haverklap gewassen, vee en soms zelfs mensen offerden, zou Jezus met zijn dood alle andere offers voorgoed overbodig hebben gemaakt.

In de letterlijke betekenis van het woord is het einde van dierlijke en menselijke offers nog altijd een prima idee. Ik zie tenminste weinig heil in het slachten van een kip om de een of andere natuurgod gunstig te stemmen.

In overdrachtelijke zin lijkt het mij daarentegen ronduit heilzaam om zo nu en dan offers van elkaar te verlangen om de wereld beter te maken.

Het is tenslotte geen gekke gedachte om Poetin en Netanyahu in het kader van de...