‘De gevaarlijkste vormen van onvrijheid worden verpakt als vrijheid. Ik vind het interessant hoe juist ideeën over het vrije, autonome individu gestandaardiseerd gedrag uitlokken. Het leidt tot bizarre situaties waarin we allemaal hetzelfde shirtje van de H&M nodig denken te hebben om onze unieke persoonlijkheid uit te drukken.

Het zijn subtiele vormen van onvrijheid omdat het geen dwang is van buitenaf. Neem onze obsessie met productiviteit. Er is niemand die mij dwingt om vandaag heel productief te zijn. Om ook in mijn vrije tijd in mijzelf te investeren, om mezelf te zien als een onderneming. Dat zijn ideeën die verankerd zijn in hoe ik mezelf zie. Ik wil zélf heel hard werken. Ik wil zélf mijn tijd nuttig besteden. Ik vind dat een dag pas geslaagd is als ik al mijn taakjes heb afgerond. Dat soort ideeën lijken vanuit mij te komen, maar ze komen ergens vandaan. Het is dwang die gepaard gaat met een gevoel van vrijheid.’

Waarin voel jij je onvrij?

‘Ik worstel met het...