Veel mensen praten liever over politici dan over politiek. Over bankiers in plaats van over banken. Liever over tastbare zaken dan over abstracte ideeën. Geregeld krijg ik te horen dat mijn columns en presentaties “concreter” moeten zijn. Het meest gehoorde commentaar: kun je een voorbeeld geven?

Ik blijf altijd vriendelijk in mijn antwoord, maar ideeën, structuren en abstracties vormen niet het decor waarachter we onze dingen doen. Nee, zij bepalen de richting van ons handelen. Als we alleen oog hebben voor concrete voorbeelden en personen, wekken we de illusie dat die representatief zijn voor de onderliggende structuren. En vaak is dat niet zo.

Vooruit, toch een paar voorbeelden. Als het gaat over wat er mis is in de financiële sector, wordt al snel gesproken over bonussen en salarissen van CEO’s. Symboolpolitiek. Want het is allang niet meer zo dat bestuursvoorzitters van banken de topsalarissen verdienen in de financiële sector. Het grote geld wordt binnengeharkt bij...