De vraag is hoe het te noemen: een bekering, een transformatie, een metamorfose? In ieder geval is het een drastische verandering van denken over de moderne kunst die de kunstcriticus van NRC Hans den Hartog Jager onderging bij een bezoek aan de tentoonstelling over Anselm Kiefer in Museum Voorlinden in de zomer van 2024. Een verandering die samen te vatten is in de woorden ‘Weg met de autonomie van de kunstenaar!’ Weg ook met zijn grote ego, en weg met de romantische hoogmoed waarmee die kunstenaar denkt op een goddelijke manier totaal vrij te kunnen zijn om te doen wat hij als kunstenaar wil. Weg van de kunstenaar als individu, kome het ‘postindividualisme’. ‘Waarom,’ vraagt Den Hartog Jager zich af, ‘waarom zou je het individu willen vieren in een wereld vol van onrust, twijfel, geweld en onrecht, die maakt dat steeds meer mensen verlangen naar geborgenheid, vertrouwen, verbondenheid?’

Dat deze transformatie in de zomer van 2024 in Den Hartog Jager plaatshad is...